By TCMB’den İklim Değişikliği ve Gıda Enflasyonu Analizi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), ekonomik gelişmeleri analiz etmeye devam ediyor. TCMB’nin blog sayfası olan “Merkezin Güncesi”nde, “İklim Değişikliği ve Gıda Enflasyonu” başlıklı kapsamlı bir analiz yayınlandı. Bu çalışma, TCMB Yapısal Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü’nden Aslıhan Atabek Demirhan ve Simin Bayraktar tarafından hazırlandı.
Analizde, aşırı iklim olaylarının kısa vadeli arz şoklarına yol açarak başta gıda grubu olmak üzere genel fiyat seviyeleri üzerinde risk oluşturduğu ifade edildi. Bu bağlamda, iklim değişikliği konusunun, merkez bankalarının öncelikli hedefi olan fiyat istikrarı açısından araştırma gündemlerinde önemli bir yer edindiği vurgulandı.
İklim Değişikliği ve Gıda Enflasyonu Arasındaki İlişki
Analizde, Türkiye’de iklim değişikliği ile gıda enflasyonu arasındaki ilişkinin incelendiği belirtildi. Son yıllarda artan sıcaklık, uzayan kuraklık dönemleri ve şiddetli fırtınalar gibi aşırı hava olaylarının tarımsal üretim, tedarik zincirleri ve dolayısıyla gıda fiyatları üzerinde önemli bir risk unsuru olarak öne çıktığı kaydedildi. Yapılan çalışmalar, iklim değişikliğinin 2035 yılına kadar her yıl küresel gıda maliyetlerini ortalama %1,5 ila %1,8 oranında artıracağını öngörüyor.
İklim Değişikliği Gıda Fiyatlarına Baskı Yapıyor
Akdeniz kuşağında yer alan ve dünya genelinde önemli bir meyve ve sebze üreticisi olan Türkiye’nin, iklim değişikliğinin gıda fiyatları üzerinde önemli bir enflasyonist baskı unsuru oluşturduğuna dikkat çekildi. Analizde, “Yapılan analizler, taze meyve ve sebze fiyatlarındaki mevsimsel yapının değiştiğine işaret ederken, bu gelişmede iklim değişikliğinin önemli bir rol oynadığını göstermektedir. Meteoroloji verileri, 2020 sonrası dönemde sonbahar ve kışların daha ılıman, ilkbahar ve yazların ise çok daha sıcak geçtiğini, yağış miktarının ise genel olarak azaldığını ortaya koymaktadır.”
Artan Sıcaklık ve Azalan Yağışların Etkisi
Sıcaklık artışları ve azalan yağış miktarlarının, ürün verimi ve üretim maliyetleri üzerinde yukarı yönlü baskı yarattığı ifade edildi. Türkiye’nin önde gelen meyve ve sebze üreticisi olan 5 ilin (Mersin, Adana, Antalya, Hatay, Muğla) iklim özelliklerine bakıldığında, bu illerdeki ciddi kuraklıkların sebze ve meyve üretimini olumsuz etkilediği gözlemleniyor. Daha sıcak ve az yağışlı yaz ayları, sulama ihtiyacını artırarak tarımsal faaliyetlerde kullanılan elektrik miktarını da yükseltiyor. Bu durum, arzın düşmesi ve maliyetlerin artmasıyla taze meyve ve sebze fiyatlarına doğrudan yansıyor.
İklim Değişikliği ve Fiyat İstikrarı
İklim değişikliğinin geldiği son noktanın, sürdürülebilirlik ve gıda güvenliğine ek olarak fiyat istikrarı açısından da önemli bir tehdit unsuru haline geldiği belirtildi. Analizde şu ifadeler yer aldı: “İklim değişikliği ve gıda fiyatları ilişkisi, özellikle Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için hanehalkı refahı ve genel enflasyon görünümü açısından kritik bir öneme sahiptir. İklim değişikliği kaynaklı artan sıcaklık ve aşırı hava olayları, taze meyve ve sebze üretimi, maliyetleri ve fiyatları ile doğrudan ilişkilidir. İklim değişikliği sonucunda artan sıcaklıklar ve yaşanan kuraklıkla birlikte, meyve ve sebze üretim miktarları düşerken, üretim maliyetleri ve dolayısıyla fiyatlar üzerinde yukarı yönlü baskı oluşmaktadır. Bu gelişmeler, gıda fiyatları ve iklim değişikliğinin birlikte ele alınmasının önemini ve gerekliliğini vurgulamaktadır.”
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
