By Maymun Çiçeği Salgını ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin Durumu
Hızla yayılan maymun çiçeği (mpox) hastalığı, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından uluslararası acil durum olarak ilan edildi ve bu durum, özellikle Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde ciddi bir endişe kaynağı haline geldi. 2023 yılı boyunca kaydedilen vakaların büyük çoğunluğu bu ülkede gerçekleşti ve hastalık nedeniyle 450’den fazla can kaybı yaşandı. BBC, ülkenin doğusundaki tedavi merkezlerine yaptığı ziyaretlerde, bu ölümcül hastalıktan en çok çocukların etkilendiğini gözlemledi.
Altı yaşındaki oğlu Amani’de mpox’un gelişimini anlatan Alain Matabaro, “İlk önce küçük, iltihaplı bir nokta olarak başladı. Onu sıktığımızda sulu bir akıntı çıktı. Sonrasında bir tane daha belirdi ve hızla tüm vücuda yayıldı,” diye belirtiyor. Kongo’nun doğusundaki Goma’ya yakın Munigi’deki bir klinikte dört gün süren tedavi sonrası çocuk iyileşmeye başladı.
Medair adlı yardım kuruluşunda çalışan Dr. Pierre-Olivier Ngadjole, burada sağlık görevlileri tarafından görülen vakaların yaklaşık %75’inin 10 yaşın altında olduğunu ifade ediyor. Bağışıklık sistemleri daha az gelişmiş olduğundan çocuklar, mpox salgınından daha fazla etkileniyor. Dr. Ngadjole, bölgedeki çatışmalar nedeniyle evlerini terk etmek zorunda kalan insanlar için kurulan kamplardaki aşırı kalabalığın da durumu kötüleştirdiğini vurguluyor.
Çiçek hastalığının yayılma yolları
- Çocuklar arasındaki yakın temas, hastalığın yayılmasında önemli bir rol oynuyor.
- “Sosyal mesafeyi pek önemsemiyorlar,” diyor Dr. Ngadjole. “Evlerde de, geceyi aynı yatakta geçiriyorlar. Üç, dört, hatta beş çocuk bir arada bulunabiliyor.”
- “Bulaşma riski günlük olarak mevcut.”
Haziran ayından bu yana, cilt enfeksiyonlarını tedavi etmek amacıyla antibiyotikler, parasetamol ve güvenli içme suyu gibi ücretsiz tedavi hizmetleri sunan Munigi’deki klinik, 310 mpox vakasıyla ilgilendi. Şu anda her gün 5-10 yeni hasta kabul ediliyor. Burada hastalıktan ölen kimse olmadı; Dr. Ngadjole, bunun nedeninin insanların erkenden yardım aramaları olduğunu düşünüyor. “Özellikle ücretsiz sağlık hizmeti sağlamanın çok önemli olduğunu düşünüyorum. Bu, insanların herhangi bir mali engelle karşılaşmadan sağlık tesisine erken gelmeleri anlamına geliyor.”
İlaç ve Aşı Sorunu
Başka bir bölgedeki hastanede ise durum oldukça farklı. Haziran ayından bu yana burada 800 hasta görüldü ve bunlardan sekizi, hepsi beş yaşın altında olmak üzere hayatını kaybetti. Hastanenin tıbbi direktörü Dr. Robert Musole, salgının yetkililer tarafından hafife alınmaması gerektiğini dile getiriyor. “Durum gerçekten ciddi ve çok zor bir durumdayız; talep çok ama kapasitemiz kısıtlı. Hastalar için yatak ve ilaç sıkıntısı yaşıyoruz.”
Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin doğusunda, çeşitli isyancı grupların faaliyet gösterdiği bölgelerde milyonlarca insan evlerini terk etmek zorunda kalmış durumda. İnsanlar genellikle derme çatma yapılarda, kalabalık bir şekilde ve iyi bir sanitasyon olmadan, kötü koşullar altında yaşıyor. Bu durum, mpox’un yayılması için uygun bir ortam yaratıyor.
Ülkenin doğusundaki salgın, Clade 1b adı verilen yeni bir mpox türüne ait ve şu anda komşu ülkelere de yayılmış durumda. Virüsün merkez üssü olmasına rağmen, ülkede herhangi bir aşı bulunmuyor. Geçen hafta Kongo hükümeti, ABD ve Japonya’dan aşıların yakında gelmesi beklentisini dile getirdi.
